دیدارنیوز _ حمید قاسمی فیض آباد*:
احمد توکلی از معدود انقلابیونی بود؛ که ظلم ستیزی را از قبل انقلاب و زندان شاه شروع کرد و این راه را هرگز تا آخرین لحظات عمر خویش، رها نکرد. او اسوه مبارزه با ظلم بود و در مبارزه با ظلم ملاحظه هیچکس را نمیکرد. توکلی ۴ بار توسط ساواک شاه دستگیر شد و سومین و چهارمین بازداشت او طولانی مدت بود، دفعه سوم ۸ ماه و چهارمین بار به مدت حدودا ۲ سال زندانی شد.
احمد توکلی پیش از انقلاب در دانشگاه شیراز در رشته برق تحصیل کرد. وی در این دانشگاه پیش از فارغالتحصیلی به دلیل اعتصاب اخراج شد و در سال ۱۳۶۸ دوباره به دانشگاه رفت و در رشته اقتصاد به تحصیل پرداخت. در سال۱۳۷۵ مدرک دکترای اقتصادش را از دانشگاه ناتینگهام انگلستان گرفت، و از پایان نامهاش با عنوان «دلایل تورم در اقتصاد ایران۱۹۷۲_۱۹۹۰» دفاع کرد.
توکلی سخنگوی دولت شهید رجایی و وزیر کار و امور اجتماعی مستعفی کابینه اول میر حسین موسوی بود. وی در دوره اول مجلس نماینده بهشهر و در دورههای هفتم تا نهم نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز بود. توکلی از ابتدای دورهٔ هفتم تا اوایل دورهٔ نهم، ریاست مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشت. وی در انتخابات ششم و هشتم ریاست جمهوری کاندیدا بود که در هر دو دوره رقیب اصلی کاندیداهای پیروز (هاشمی و خاتمی) محسوب میشد و در رتبه دوم قرار گرفت.
احمد توکلی مرد خدا بود. حرف و عملش یکی بود. او در مردم داری و همراهی و همرنگی بامردم کم نظیر بود. او در زندگی خویش ساده زیستی، تواضع را معنایی خاص بخشیده بود. با اینکه فرزندانش تحصیلکرده و فرهیخته بوده و هستند از آنها خواسته بود در مشاغل دولتی و سیاسی وارد نشوند و فرزندان به احترام پدر چنین کردند. احمد توکلی در سیاست و اقتصاد نظریه پرداز بود و راه نجات ایران را ایجاد ساختارهایی مبتنی بر عدالت و شایسته سالاری و گردش نخبگان با تکیه بر دانش و نظارت همگانی از طریق رسانهها میدانست. او بنیانگذار روزنامه فردا، و روزنامه نگاری تحقیقی بود.
احمد توکلی، احترام به حق مالکیت و اقتصاد بازار برپایه رقابت برابر و ضد انحصار را، راه توسعه و پیشرفت کشور میدانست. او قائل بود لیبرالیسم اقتصادی فسادزاست. دولتها موظف هستند بدون تصدیگری در اقتصاد، ناظری سختگیر و سیاستگذاری عالم برای گسترش عدالت سیاسی و اقتصادی و ضد فساد سیستمی باشند. وی برای کمک به اداره صحیح کشور معتقد به گسترش نهادهای عمومی غیر دولتی بود. از همین رو نهاد دیده بان شفافیت و عدالت را تاسیس کرد. این نهاد ضد فساد پناه مظلومین فساد زده بود.
از نزدیک شاهد بودم احمد توکلی با اینکه در این چند سال از بیماری پارکینسون رنج میبرد، روزی بیش از ۱۲ ساعت شخصا پشت میز رایانه اش به تحقیق و نوشتن مشغول بود و هیچگاه از اندیشه نجات ایران و مشکلاتش غافل نبود. او در نوشتههای خود به نامه چند هزار سرمایه دار مصلح جهانی اشاره میکرد؛ که آنها از دولتها خواستهاند برای رهایی از فقر و فاصله طبقاتی درجهان، حاضرند مالیات بیشتری بپردازند.
احمد توکلی، پاشنه آشیل حکومت در ایران را فساد سیستمی میدانست و در آخرین نوشتهاش در ۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ آورده است: "تطورات فساد در کشور به ترتیب مراحل سازمانیافتگی، شبکهای و قانونی را گذرانده است. الان در مرحلهایست که به آن تسخیر نخبگان یا تسخیر دولت میگویند."
در آخرین جلسه چهارساعته هفته پیش، او، از خاطرات انتقاد پذیری شهید دکتر بهشتی به نیکی یاد میکرد و به ذکر خاطرههایی از تکریم و احترام شهید بهشتی به مخالفان حتی به خدا ناباوران و رعایت حقوق آنان و فرصت شنیدن نقطه نظرات آنان در صدا وسیما میگفت.
من براین باورم، احمد توکلی با اینکه اصول گرا بود و من را نیز اصلاح طلب میشناخت، اندیشمندی مصلح و خدا باور بود؛ که درسبک زندگی کم نظیر و در ظلم ستیزی، حداقل درحوزه شناخت من بی نظیر بود و برای مبارزه بافساد و رفع ظلم حتی از آبروی خویش نیز میگذشت. با رحلت او به نظر من مظلومین و فساد ستیزان یتیم و عزادار شدند. خدایش او را به لطف و مهربانی بی حدش بپذیرد و با بهترین هایش محشور گرداند. و به خانواده بزرگ و فرزندان اخلاقیاش صبر، و به همسر فداکار، عالمه و تکیه گاه سترگ احمد توکلی که همیشه توکلی به کرات او را میستود طول عمر با برکت مضاعف عنایت فرماید.
*استاد دانشگاه و فعال سیاسی
